Als één van de eerste leden van het BusinessPlatform is Aart Uittenbogaard uit Ederveen geen nieuw gezicht bij Woord en Daad. Recent werd hij voorzitter van de Adviesgroep Bedrijven. Een gesprek met Uittenbogaard in het mooie familiebedrijf waar hij werkt: ‘Kennis van ondernemers kan Woord en Daad behoeden voor bananenschillen.’
‘Ik ben geboren en getogen in de Alblasserwaard, waar Woord en Daad me met de paplepel is ingegoten,’ vertelt Uittenbogaard. ‘Beroepsmatig volg ik al decennia de goederenstromen van agrarische grondstoffen, als trader en marktanalist. Sinds 31 jaar werk ik bij E.J. Bos Diervoeding, waar ik ben doorgegroeid naar directeur/medeaandeelhouder. We produceren voeders voor de “grote landbouwhuisdieren”, zoals wij ze noemen, in de Nederlandse markt en de grensstreken.’
Er wordt veel gesproken over een dreigende voedselcrisis. Bemerkt u uitdagingen bij de inkoop van grondstoffen?
‘De prijzen stegen eind vorig jaar al fors. Een groot deel van de voedselcrisis wordt bepaald door de energieprijsstijging: die component is verdriedubbeld. Daarnaast is er schaarste op de vrachtenmarkt over land en zee en zijn uurtarieven voor arbeid steeds hoger. Bij de uitbraak van de oorlog in Oekraïne ging de vraag om beschikbaarheid een rol spelen en als die vraag speelt, spelen prijzen geen rol. Die stegen in die weken met 30 tot 40 procent. Maar ik merk dat we nu over het hoogtepunt heen zijn.’
Exporteren van grondstoffen
‘Wat je in dit vak ziet, is dat handelsstromen zich sowieso continu verleggen. Eerst kochten wij bijvoorbeeld veel uit Zuid-Amerikaanse landen in. Nu komen onze granen en mais voornamelijk uit Europese landen. Ook verwerken we inmiddels veel bijproducten van de voedingsmiddelenindustrie – zo’n 50 procent van onze voeders zijn circulaire producten. Die komen van dichtbij, wat een voordeel is. Grondstoffenhandel is in feite het exporteren van daar waar grondstoffen goedkoop zijn naar waar ze duur zijn. Het verplaatsen ervan is goedkoop als het over heel grote volumes gaat. In de landen waar Woord en Daad werkt is dat natuurlijk heel anders. Ook daar zijn de prijzen flink hoger door covid, klimaatverandering en de energieprijzen. Steeds meer leidt dat tot regionale schaarstes.’
Wat zijn uw verwachtingen voor de komende tijd?
‘Veel is afhankelijk van het weer op het noordelijk halfrond. Krijgen we droge warme weken waardoor de hectareopbrengsten dalen, dan begint het volgend jaar weer spannend met kleine voorraden. Daar komt bij dat er door klimaatverandering gebieden zijn met een forse productiedaling. Qua biodiversiteit hebben we met z’n allen natuurlijk behoorlijk wat laten liggen en de vraag groeit wereldwijd sneller dan de productie. Ik zie het als een taak voor Woord en Daad om dit zo goed mogelijk te helpen opvangen op die plekken die er veel hinder van ondervinden.’
‘Steeds vaker leiden de hoge prijzen tot regionale schaarstes’
– Aart Uittenbogaard
Waarom vindt u het als ondernemer belangrijk om betrokken te zijn bij ontwikkelingssamenwerking?
‘Ik las bij Spurgeon: “God heeft armen en rijken geschapen; rijken om te beproeven of ze weldadigheid kunnen bewijzen”, zie ook 1 Timotheüs 6 vers 18 en 19. Dat zegt mij veel. Als je steeds weer ervaart dat God je dagelijks werk zegent, zoals het tijdig kunnen anticiperen op veranderingen in de grondstoffenmarkten, is dat positief voor ons bedrijf. Dan vind ik het ook bijbels om te delen.’
Verrijking
‘Met Woord en Daad heb ik agrarische projecten bezocht in Nicaragua en Sierra Leone, met name om er te adviseren. In Sierra Leone, een zwaar importerend land, ligt onvoorstelbaar veel land braak. Dus je zou qua rijstteelt flink meters moeten kunnen maken. Maar vaak ontbreekt het aan technologie. Met bijvoorbeeld een werktuigencoöperatie zijn boeren in staat hun middelen en kennis te delen. Zo is er veel mogelijk – delen maakt rijk, zoals jullie het bij Woord en Daad vaak zeggen. Ik ervoer het als een verrijking voor mezelf dat ik door deze reizen niet meer alleen met een Europese bril kijk. Overigens vind ik de Business Meetings van Woord en Daad ook altijd een toevoeging voor mezelf als ondernemer in Nederland: op die bijeenkomsten heb ik echt mooie contacten opgedaan.’
U bent sinds dit jaar voorzitter van de adviesgroep Bedrijven. Kunt u iets meer zeggen over uw betrokkenheid hierbij?
‘Met de adviesgroep hebben we een goed instrument om Woord en Daad vanuit ondernemersoogpunt te behoeden voor bananenschillen en waar nieuwe ideeën worden geboren. Recent hebben we de adviesgroep wat anders ingericht, waardoor we de kans hebben op sommige terreinen verder in te zoomen. Het vraagt veel van Woord en Daad om in een specifieke buitenlandse omgeving steeds weer een zo goed mogelijk plan te hebben. Daar kan de kennis van ondernemers zeker bij helpen.’
